«.. S a n d, tjenlig til glasur findes tæt hos Hlæsje Prestegaard, hvortil der med Fordeel blev brugt, af dette Steds Klokker, Viborg, ved den af ham anlagte Fayance – Fabriqve …» skriv Gerhard Schøning i 1775.

På garden Søre Leire i nærleiken av Vesl-Kollstad, ned mot der Lesjavatnet låg den gongen, etablerte klukkar Fredrik Wiborg (1708-1804) fajanseproduksjon tidleg på 1750-talet. Det er bevart nokre få gjenstandar, 4 fat og 2 krus frå denne produksjonen.

Wiborg fann truleg leire i nærleiken, vi trur det kan vera på Kjørvenes som den gongen var ei øy i Lesjavatnet ca. 3 km lenger sør. Sand til glasuren fann han kanskje i i strandkanten nær Søre Leire.

Ein dansk porselensmålar Christian Brøsløw budde i Vågå på denne tida, han deltok truleg i produksjonen, og det måtte vera han som dekorerte fata og krusa som vart produsert.

Det er sagt at grunnen til at det ikkje vart større produksjon, var for dårleg leire og lang transport til der varene kunne seljast. Mangel på brennevirke er også nemnt. Sirkumferensen til jernverket gjekk langt aust for Lesja kyrkje, og verket hadde førsteretten til ved og kol i området.

På Ringebu prestegard har det i sommar vore ei temautstilling om keramikk frå Gudbrandsdalen, og der har fajanseproduksjonen på Lesja fått ein stor plass. Fleire av dei bevarte gjenstandane frå Wiborg-fajansen er utstilt, og fakta om denne produksjonen er presentert i samarbeid med Lesja Historielag. Håpet vårt er at vi kan få fajansedelen av utstillinga til Lesja bygdemuseum seinare.

Vil du vite meir om Wiborg og fajanseproduksjonen på Lesja, kan du lese artikkelen til magister Åse Bay Sjøvold i Årsskrift 1999, Lesja Historielag.

Desse fata veit ein rimeleg sikkert er produsert på Lesja.

Dette Lesja-kruset har nok vore utstyrt med lokk

Den tradisjonelle festen på bygdetunet olsokkvelden, 29. juli  klokka 20.00. er attende etter coronapausen. Som vanleg er det først olsokmesse i Lesja kyrkje klokka 19.00.

I år er vi så heldige at vi har fått sokneprest Magnus Halle til å halde festtalen. Det blir musikk ved den nyetablerte kvartetten «Lesjingan», og som vanleg blir det allsang og servering. Det er brukbare vermeldingar, så vi reknar med at festen blir halden ute på tunet. I tilfelle veret skulle svikte, blir festen i Tunstugu.

Lesjingan

Inngang kr. 100,-

Alle er velkomne!

På martnasdagen under Markens Grøde laurdag 23. juli arrangerte historielaget konkurransen «Ka e ditta ?» På eit bord er det da lagt fram 10 bruksgjenstandar som var i vanleg bruk for ein del år sidan, og konkurransen går ut på å skrive ned kva gjenstanden heiter og kva den vart brukt til. Dei tre som hadde flest rette svar vart premiert med kvar sitt lorkvennkrus.

30 deltakarar leverte inn utfylte svarskjema. På førsteplass kom Tor Einbu, på andreplass Gudbrand Hyrve og på delt tredjeplass Ola Utgaard og Harald Ødegård. Nedanfor ser vi gjenstandane med nummer og fasitsvaret:

1. Eigaren fortalde at dette er ein kakk som vart brukt til å gje kalvane mjølkedrikke. Under tvil godkjende vi også kolle og mjølkebutt.

2. Mea eller medrag. Det blir brukt av laftarar til å dra langs måsåfaret mellom stokkane for å merke på slik at stokkane vart godt tilpassa kvarandre.

3. Ukshøvel som var brukt til å høvle laftestokkar. Den vart brukt av to menn som sat overskrevs mot kvarandre på stokken.

4. Snellehus eller ein snellestokk. Når to sneller var spunne fulle av tråd, kunne dei bli sett i snellehuset og så vart dei to trådane tvinna saman til ein.

5. Bandkniv som vart brukt til å borke trestokkar. Vi godkjende også barkekniv som namn.

6. Jernlest som skomakaren tredde skoen inn på når han skulle feste solar eller reparere sko.

7. Måssåspjot som vart brukt til å stikke gjennom måssålasset for å få løyst det frå underlaget. Da kunne ein bruke hesten til å løyse fast-tela måssålass. Mange merka seg at spissen har eit auga som ei nål, og foreslo at spjotet eller nåla vart brukt når ein skulle jøle fast forlass. Da kunne ein stikke tauet i «nålauga» og dra det gjennom lasset. Dette var så godt begrunna, at vi gav poeng for forslaget.

8. Glasripar eller glas-skjerar. Brukt til å rute opp glasruter når ein skulle erstatte knuste vindaugsruter.

9. Laftebile brukt til å høgge laft.

10. Bryne brukt til å kvesse ljå eller annan kvass reiskap.